Czy banki mogą kserować dowód osobisty?
Dotychczas to, że banki bardzo często wykonują kopie naszych dokumentów było w zasadzie standardem. Od dnia wejścia w życie wspomnianej ustawy w ocenie Prezesa UODO taka praktyka jest dopuszczalna tylko w określonych sytuacjach. Nie powinna być stosowana np. w przypadku zakładania konta, sprawdzania zdolności kredytowej czy zawierania umowy kredytowej. Sporządzenie kopii dowodów tożsamości jest legalne jedynie wtedy, kiedy wynika to wprost z przepisów rangi ustawy.
Banki chcąc utrzymać prawo do kserowania naszych dowodów powołują się na art. 112b ustawy Prawo bankowe, który mówi że:
„Banki mogą przetwarzać dla celów prowadzonej działalności bankowej informacje zawarte w dokumentach tożsamości osób fizycznych.”
Czytając wprost, przepis ten uprawnia banki do przetwarzania danych zawartych w dokumentach tożsamości klientów. Nie mówi nic o sporządzaniu kopii tych dokumentów. Takie właśnie stanowisko przedstawił Prezes UODO w odpowiedzi na pismo Prezesa Związku Banków Polskich. Wskazał przy tym, że kopiowanie dokumentów tożsamości niemal przy każdej czynności budzi wątpliwości organu nadzorczego. Dlatego Prezes UODO stanowczo sprzeciwia się takiej praktyce. W ocenie Prezesa UODO sporządzanie kopii dokumentów tożsamości ułatwia także ich wykorzystywanie do innych celów przez podmioty nieupoważnione. Niestety może to dotyczyć także do kradzieży tożsamości.
Kiedy kopiowanie dokumentów jest legalne?
Oczywiście są takie sytuacje, w których bank może wykonać kopię naszego dokumentu tożsamości. W nowej ustawie zdefiniowano pojęcie dokumentów publicznych, jak i określono ich katalog, w którym jest nie tylko dowód osobisty, ale też prawo jazdy, paszport czy dowód rejestracyjny. Ale wśród dokumentów publicznych są m.in. także książeczka żeglarska, akt urodzenia, odpisy prawomocnych orzeczeń sądów, z których wynika nabycie, istnienie lub wygaśnięcie prawa.
Podstawę do sporządzania kopii dokumentów tożsamości stanowią przepisy ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmowi. Kopiowanie jest możliwe w określonych w tej ustawie przypadkach takich jak np. przeprowadzanie transakcji o równowartości 15 tys. euro lub większej. Także w przypadkach, gdy zachodzi podejrzenie prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Prezes UODO zaznacza jednak, że możliwość kopiowania dokumentów tożsamości w przypadkach określonych w tej ustawie nie jest równoznaczna z takim obowiązkiem po stronie banków.
Czy kopiowanie dowodów osobistych jest niezbędne?
Za każdym razem, gdy bank na podstawie art. 34 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmowi zamierza skopiować dokument tożsamości, to decyzje o tym powinien poprzedzić analizą. Bank musi zweryfikować, czy rzeczywiście taka czynność jest niezbędna. Zgodnie z tym artykułem stosowanie środków bezpieczeństwa ma na celu identyfikację klienta i weryfikację jego tożsamości.
Wśród podmiotów, które na podstawie tej ustawy są uprawnione do kopiowania dokumentów tożsamości, są nie tylko banki, ale też między innymi: firmy ubezpieczeniowe, kantory, czy nawet notariusze. Mogą to robić, jeżeli będą miały podejrzenie co do legalności wykonywanych transakcji, czy operacji finansowych.
Podsumowując, kopiowanie dokumentów tożsamości przez banki nie jest wbrew ich twierdzeniom wymagane, a w wielu przypadkach wręcz zabronione.
